İlk Çağ’da Haberleşme

 İlk Çağ haberleşmesinde karşımıza gazetelerin ataları sayılan elle yazılan duvar gazeteleri çıkmaktadır;

Babilonyalılarda kamu ile ilgili olayları günü gününe yazan vakanüvisler ve bunları duvar gazetesi halinde şehrin çeşitli yerlerine asan görevliler varmış ve bu duvar gazeteleri sonradan fırınlanmış çamur tabletler olup bu tabletlere doğal ve sosyal olaylar kaydedilmiştir.

Eski Yunan sitelerinde  ise günlük olaylarla ilgili haberleşmenin nasıl yapıldığı hakkında kesin bir bilgiye sahip değiliz.

 Ancak Agora denilen meydanlarda öğrenilen haberleri halka bağırarak bildiren ve bunların tartışmasını yapan görevlilerin varlığı bilinmektedir. Bu sitelerde tarihi olayların yazıldığı Oriler ile günlük olayların yazıldığı Efimeritler ilkel gazete niteliğindedir.

Eski Roma’da yıllık olaylar rahipler tarafından beyaz levhalar üzerine yazılır, sonra bu yıllıklar başrahip tarafından tapınağın duvarlarına asılarak halka duyurulurdu. Ancak Roma İmparatorluğu genişleyince bu yıllıklar ve levha usulü, ihtiyacı karşılayamaz olmuş, eyaletlerde yaşayan insanları da aydınlatma zorunluluğu duyulmuştur.

Julius Sezar zamanında (M.Ö. 100-44) imparatorluk ölçüsünde bir kamuoyu yaratmak amacıyla Senato oturumlarına ait tutanakların (Acta Senatus) adıyla yayımlanması emredilmiş, böylece siyasal olaylar ve haberlerin halka duyurulması yolu açılmıştır.

Ø Bir süre sonra gayet çabuk bir gelişme olmuş, bu günkü resmi gazetelerin ilk şekli olan (Acta Publica) adlı bir sayfalık bültenler ortaya çıkmıştır.
Sezar’ın Konsüllüğü zamanında (Acta Urbis) ve (Acta Urbana) adında bir çeşit resmi gazete yayımlanmıştır.
Ø M.Ö. 59 yıllarında yine Sezar’ın buyruğuyla halkı ilgilendiren günlük önemli olayları kapsayan (Acta Diurna) adıyla bildiriler yayımlandığına dair kesin bilgiler mevcuttur. Elle yazılan bu bültenlerde önemli sosyal ve siyasal olaylar, evlenmeler, iflaslar, idamlar, cenaze törenleri, yangınlar, çok yaşayanlar, seçimler, plebisit ve kamuoyunu ilgilendiren anlaşmalar, kanunlar ve yabancı devletlerle yapılan ittifaklar, denizcilikle ve askeri savunma ile ilgili konular yer aldığı gibi, bir göktaşının düşmesi ve ya benzeri afetlerden spor gösterilerine, gladyatör oyunlarına, ikiz ve ya üçüz doğuranlara kadar çeşitli günlük olaylarla ilgili haberlere de değiniliyordu.
Acta Diurna’daki haberleri toplayan özel görevliler vardı.
 Toplanan haberler de yetkili makamların resmen verdiği bilgilere dayanıyordu.
Bir çeşit duvar gazetesi olan Acta Diurna’lar halkın görebileceği şekilde, kentin belli başlı yerlerine asılıyor, evlere gönderiliyor, diğer eyaletlere yollanıyordu. Ayrıca gerektiğinde başvurulmak üzere, tarih sırasıyla koleksiyonları yapılarak saklanıyordu. Acta Diurna’lar bu 3 günkü gazetelerin atası sayılmaktadır. Bu bakımdan genel anlamda haberleşme sanatını düzenleyenlerin Romalılar olduğunu söyleyebiliriz. Bunlardan sonra Epistolier denilen, resmi veya yarı resmi mektup yazarları ortaya çıkmıştır. Bunlar haberleri önce yazıyor, iletiyor, bazen de mektuplarında nükteli fıkralar anlatıyorlardı. İlkel olmakla birlikte Epistolier’ler gazeteciliğin her türünü yaratmışlardır. Bunlar bazen övücü, bazen yerici yazılar yazmışlar, bazen de sadece haber vermekle yetinmişlerdir. Acta Senatus’ler, Roma İmparatoru Tiberius (M.S. 14–37) zamanına kadar devam etmiştir. Tiberius şüpheci ve evhamlı olduğundan senatoda konuşulanların halk tarafından öğrenilmesini sakıncalı görmüş ve bu yayınları durdurmuştur. Acta Diurna’lar ise Roma’nın Cermenler tarafından istilasına kadar birkaç yüzyıl yayımlanmıştır.